Thảo luận công tác phòng, chống tham nhũng năm 2019 tại Quốc hội ngày 4/11, đại biểu Mai Thị Phương Hoa đề cập đến việc vừa qua một số bị cáo được cơ quan điều tra đề nghị cho hưởng chính sách hình sự đặc biệt. 

"Bất cứ người nào cũng phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội của mình theo quy định", bà Hoa nói và nêu rõ, trường hợp thành khẩn khai báo, tích cực hợp tác với cơ quan tiến hành tố tụng, tự nguyện khắc phục hậu quả sẽ được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo quy định của pháp luật; thậm chí có thể được áp dụng hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt nếu có nhiều tình tiết giảm nhẹ.

Từ cách tiếp cận trên, bà Hoa đề nghị cơ quan điều tra "làm rõ chính sách hình sự đặc biệt, vì chính sách này không rõ về nội hàm, không được quy định trong bất cứ văn bản pháp luật hình sự và tố tụng hình sự nào". 

"Nếu muốn thực hiện chính sách đó thì cần quy phạm hóa để quyết định rõ trường hợp nào được áp dụng, nếu áp dụng thì được hưởng những gì. Như vậy mới bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật và sự công bằng trong việc áp dụng chính sách hình sự", bà Hoa nhấn mạnh.

Đại biểu Mai Thị Phương Hoa. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội

Đại biểu Hoa cũng đánh giá cao cơ quan chức năng thời gian qua đã điều tra, truy tố nhiều vụ án lớn; trong đó đã chứng minh yếu tố tham nhũng, đưa và nhận hối lộ liên quan đến ông Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn, với số tiền lên tới hàng triệu USD.

"Đây là lần đầu tiên trong lịch sử tư pháp Việt Nam các bị cáo trong một vụ án thừa nhận hành vi nhận hối lộ với số tiền lớn đến như vậy. Qua đó cho thấy các cơ quan tố tụng đã có nhiều cố gắng trong việc đấu tranh, thuyết phục để bị cáo thừa nhận hành vi", bà Hoa nói.

Tuy nhiên, theo bà Hoa, thực tế vẫn còn nhiều vụ án lớn mà dư luận nghi ngờ có dấu hiệu tham nhũng, nhưng cơ quan tiến hành tố tụng không chứng minh được hành vi đưa, nhận hối lộ nên phải xử lý về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, hoặc tội cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.

"Việc chứng minh hành vi tham nhũng là rất khó vì các đối tượng thường tìm mọi cách che giấu; đưa và nhận hối lộ đa phần chỉ chứng minh khi phạm tội quả tang, khó chứng minh qua án truy xét. Nhưng khó không phải là không làm được", bà nêu vấn đề.

Đề cập vụ án liên quan đến Nguyễn Văn Dương, Phan Sào Nam cùng đồng bọn, bà Hoa nói những người này trong quá trình bị điều tra về các tội đánh bạc, tổ chức đánh bạc, rửa tiền, còn bị khởi tố về hành vi đưa hối lộ. Tuy nhiên, sau đó Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Thọ ra quyết định đình chỉ, miễn trách nhiệm hình sự về tội đưa hối lộ.

"Lời khai về việc đưa hối lộ vẫn còn đó nhưng không có bị cáo nào bị truy tố về tội danh này. Vì vậy, tại phiên phúc thẩm, Tòa án nhân dân cấp cao tại thành phố Hà Nội đã kiến nghị tiếp tục làm rõ lời khai này, nhưng đến nay kiến nghị vẫn chưa có kết quả thực hiện", bà nói.

Theo bà Hoa, qua trường hợp trên, dư luận băn khoăn "phải chăng hành vi đưa và nhận hối lộ khó chứng minh hay còn có nguyên nhân chủ quan nào khác? Do vậy, thời gian tới, cơ quan tố tụng phải đẩy nhanh tiến độ giải quyết giai đoạn 2 của vụ án này để làm rõ hành vi đưa, nhận hối lộ".

Đại biểu Ngô Thị Minh cũng cho rằng, "trường hợp phát hiện yếu tố tham nhũng trong các vụ án kinh tế còn ít và chưa phản ánh đúng bản chất, động cơ, mục đích của người phạm tội". Ngoài ra, sai phạm kinh tế do nhà chức trách địa phương phát hiện đa số là vụ án nhỏ. 

Bà Minh bày tỏ lo ngại về tình trạng tham nhũng từ các dự án phát triển và chỉnh trang đô thị, vì ở nhiều địa phương, khi đền bù, giải phóng mặt bằng các dự án, có thực trạng nhiều cán bộ lạm dụng chính sách bất cập để trục lợi. 

"Những cán bộ vì lợi ích nhóm mà tham nhũng chính sách, chèn ép, đẩy người dân vào cuộc sống nghèo khó, mất niềm tin vào chế độ cần bị xử lý nghiêm", bà Minh nói.

Đại biểu Hoàng Văn Hùng. Ảnh: Ngọc Thắng

Đại biểu Hoàng Văn Hùng thì đề nghị cơ quan điều tra Bộ Công an, Viện kiểm sát nhân dân tối cao tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện, xử lý nghiêm khắc những trường hợp cán bộ, công chức trong cơ quan bảo vệ pháp luật có hành vi tham nhũng, tiêu cực để "tạo niềm tin của người dân".

Sáng mai 4/11, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về công tác phòng ngừa, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; thi hành án; phòng, chống tham nhũng năm 2019.

Viết Tuân - Hoàng Thùy/vnexpress.net