Chiều 9/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự thảo nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại TP Hải Phòng. Dự thảo nghị quyết này có 10 điều với nhiều nội dung, trong đó có đề xuất Hải Phòng không tổ chức HĐND quận, phường, tăng thêm phó chủ tịch UBND quận.

Tăng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách, không tăng biên chế

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, mô hình chính quyền đô thị tại TP Hải Phòng được tổ chức theo hướng tinh gọn, bảo đảm quản lý thống nhất, thông suốt, phù hợp với đặc điểm, tính chất của đô thị; đáp ứng yêu cầu phát triển của theo hướng năng động, sáng tạo.

Mô hình này còn nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước của chính quyền địa phương các cấp và chất lượng, hiệu quả cung ứng dịch vụ công trên địa bàn; nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền TP; huy động nguồn lực cho sự phát triển đô thị văn minh, hiện đại…

Chính quyền địa phương ở Hải Phòng là cấp chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND TP. Còn chính quyền địa phương ở các quận, phường của Hải Phòng là UBND quận, phường (không có HĐND quận, phường).

Trong điều kiện tổ chức chính quyền đô thị (không tổ chức HĐND quận, phường), nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND tăng lên do được điều chuyển một số nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND quận, HĐND phường.

Bộ trưởng Nội vụ cho rằng, để phát huy hiệu quả việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, nhất là chức năng giám sát của HĐND Hải Phòng, cần thiết phải tăng thêm số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách.

Trên cơ sở đó, dự thảo nghị quyết quy định Thường trực HĐND gồm: Chủ tịch HĐND, 2 Phó Chủ tịch HĐND và các Ủy viên là Trưởng ban của HĐND TP.  Ban của HĐND gồm Trưởng ban, 2 Phó Trưởng ban và các Ủy viên.

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Chính phủ cho TP Hải Phòng không tổ chức HĐND ở quận, phường, tăng thêm phó chủ tịch UBND quận. Ảnh: P.Thắng

Theo lý giải của Chính phủ, việc tăng thêm đại biểu hoạt động chuyên trách của HĐND Hải Phòng sẽ góp phần nâng cao chất lượng công tác lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện nhiệm vụ giám sát, công tác thẩm tra, tham mưu giúp Thường trực và HĐND TP.

Vừa qua, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua hồ sơ Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 -2025 của Hải Phòng, trong đó có thành lập Thủy Nguyên thuộc Hải Phòng (mô hình trực thuộc TP).

Vì vậy, Chính phủ đề nghị tăng thêm 1 Phó Chủ tịch HĐND và thành lập Ban Đô thị của HĐND Thủy nguyên thuộc Hải Phòng.

Số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách để bố trí các chức danh Trưởng ban, Phó trưởng ban chuyên trách Ban Đô thị của HĐND thuộc Hải Phòng cũng tăng lên (có 2 Phó Chủ tịch và có không quá 8 đại biểu hoạt động chuyên trách).

Ngoài ra, Chính phủ đề nghị bố trí số lượng Phó Chủ tịch UBND thuộc TP không quá 4 người (tăng 1 so với quy định); số lượng Phó Chủ tịch UBND quận có không quá 3 người và số lượng Phó Chủ tịch UBND phường không quá 2 người.

Chính phủ khẳng định, số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách và Phó Chủ tịch UBND tăng thêm được bố trí từ số biên chế giảm do không bố trí các chức danh chuyên trách HĐND quận, phường (103 người) nên không phát sinh tổng biên chế trong hệ thống chính trị của Hải Phòng.

Làm rõ cơ sở tăng số lượng Phó Chủ tịch UBND quận, phường

Sự cần thiết trình Quốc hội ban hành nghị quyết về chính quyền đô thị tại TP Hải Phòng nhận được sự tán thành của cơ quan thẩm tra là Ủy ban Pháp luật.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng, việc quy định về mô hình chính quyền đô thị tại Hải Phòng để thực hiện ngay mà không cần thí điểm đã bảo đảm đầy đủ các cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn.

Cơ quan thẩm tra cũng tán thành với việc tăng cường bộ máy, tăng thêm số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách cho HĐND TP như dự thảo nghị quyết.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho hay nhiều ý kiến đề nghị làm rõ cơ sở của việc đề nghị tăng số lượng Phó Chủ tịch UBND quận, phường. Ảnh: P.Thắng

Nhưng ông Tùng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, chỉnh lý một số quy định về nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của UBND, Chủ tịch UBND để bảo đảm phù hợp, chính xác.

Nhiều ý kiến trong Ủy ban Pháp luật đề nghị làm rõ cơ sở của việc đề nghị tăng số lượng Phó Chủ tịch UBND quận, phường để tăng tính thuyết phục vì quy định này chưa phù hợp với chủ trương về giảm số lượng cấp phó và chưa thực sự tương đồng với một số địa phương khác cũng đang thực hiện mô hình chính quyền đô thị.

Đồng thời, đề nghị nghiên cứu, tham khảo quy định về số lượng Phó Chủ tịch UBND quận, phường tại các địa phương đã được Quốc hội cho phép thực hiện mô hình chính quyền đô thị để có quy định phù hợp với quy mô, tính chất đô thị của Hải Phòng.

Ủy ban Pháp luật đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, đối chiếu với các quy định tại các Nghị quyết về tổ chức mô hình chính quyền tại Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh để chỉnh lý, hoàn thiện các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của UBND quận, phường…

Với quy định về HĐND, UBND thuộc TP, theo cơ quan thẩm tra, cần rà soát để bảo đảm phù hợp với phạm vi điều chỉnh của nghị quyết này.

Theo đó, nếu bổ sung các quy định đặc thù cho HĐND, UBND thuộc khác với các đơn vị hành chính đô thị cấp huyện khác thì cần có thêm các lập luận, lý do và cần làm rõ việc bổ sung này chỉ áp dụng đối với Thủy Nguyên khi được thành lập hay áp dụng đối với tất cả thuộc Hải Phòng (mà sau này có thể được thành lập).

Trường hợp chỉ áp dụng đối với Thủy Nguyên thì nên dừng ở mức thí điểm thực hiện tương tự như với Thủ Đức.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, hồ sơ của Chính phủ đã đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét thông qua theo quy trình 1 kỳ họp (kỳ họp thứ 8 của Quốc hội tới đây).

Với các vấn đề còn ý kiến khác nhau, ông đề nghị cơ quan soạn thảo giải trình làm rõ và sớm hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội xem xét, quyết định.